Redovnim PAPA testovima se jedino može rano otkriti prekancerozna promena vrata materice. Vrlo važno je raditi redovne PAPA testove jer displastične promene cerviksa nastaju kroz duži vremenski period, od nekoliko godina. Važno je barem jednom godišnje ići na ginekološki pregled i uraditi PAPA test. Promene na ćelijama uzrokovane HPV-om mogu se jasno uočiti PAPA testom.
CIN 1 se na PAPA testu može pronaći pod dijagnozom LSIL (eng. low-grade squamous intraepithelial lesion), a CIN 2 i 3 pod HSIL (eng. high-grade squamous intraepithelial lesion). PAPA test ako ukaže na CIN 2 ili 3 (umerene ili teške displastične promene cerviksa), ginekolog vas može da uputi na testiranje i tipizaciju HPV-a. Pretraga se radi uzimanjem brisa vrata materice, koji se analizira na molekularnom nivou, čime se utvrđuje da li postoji prisutan HPV virus i o kojem tipu se radi. Vrlo je važna tipizacija jer prisustvo visoko rizičnog tipa HPV-a znači povećan rizik od razvoja prekanceroznih promena na cerviksu. To ne mora da znači da će te ih i razviti.
KAKO SE LEČE CIN 2 I 3?
Postoji više metoda lečenja CIN promene i skoro bez izuzetka se zasnivaju na destrukciji i/ili eliminaciji polja epitela koji je podlegao alteraciji.
Destrukcija epitela se može postici:
- visokom temperaturom (termocoagulatio),
- visokofrekventnom monopolarnom strujom (radio ili electrocoagulatio),
- energijom laserskog zraka (laservaporizatio),
- mehaničkim/termičkim efektima ultrazvučnih talasa (ultrasonocoagualtio),
- zamrzavanjem (criocoaguatio) i
- kaustično-korozivnim hemikalijama (Albothyl).
Eliminacija ili ekscizija alterisanog epitela se može postići:
- hirurškim putem (klasnična konizacija),
- visokofrekventnom monopolarnom strujom (LEETZ/LOOP konizacija),
- energijom laserskog zraka (laservaporizatio) i
- mehničko/termičkim efektima ultrazvučnog kavitrona (bez mogućnosti za HP).
KADA SE RADI BIOPSIJA GRLIĆA MATERICE?
Ukoliko postoje kolposkopski sumnjive slike uzima se komadić tkiva za analizu (biopsija) i tada se može dati kratkotrajna lokalna anestezija u sam vrat materice. Grlić materice nije toliko oživčen nervnim završecima te intervencije na njemu i nisu puno bolne. Biopsija se u dosta slučaja može raditi i bez ikakve anestezije ukoliko se radi bržim-beskrvnim metodama -dijatermijom ili laserski koje ne zahtevaju šivenje samog bioptičkog mesta. Proširena biopsija grlića tj Loop dijatermija se već radi u lokalnoj ili kratkotrajnoj opštoj anesteziji zato što se tim intervencijama sa grlića uzima nešto veća količina tkiva.
Kako se sprovodi biopsija grlića?
Ovo je relativno jednostavan zahvat nakon kog se pacijentkinja otpušta kući. Sam zahvat se izvodi najčešće u totalnoj anesteziji, ali može i u lokalnoj. Pacijentkinja je u položaju kao za ginekološki pregled pod spekulumom, dok se konus može uzeti na više načina:
- skalpelom – klasična konizacija,
- tankom omčicom korišćenjem nisko-voltažne električne energije (loop elektrohirurška eksciziona procedura – LEEP) i
Kada se radi konizacija?
Ovo je dijagnostička metoda koja sa velikom verovatnoćom može da utvrdi abnormalnosti tkiva na grliću materice.
Šta ako rezulatati PAPA testa nisu dobri?
Ukoliko rezultati PAPA testa nisu dobri, a kolposkopijom nije moguće identifikovati promenu, kao dijagnostička metoda preporučuje se konizacija.
Kada se preporučuje konizacija?
Ukoliko se kolposkopijom vide promene, ali su one locirane u dubini kanala grlića materice. Kod tretmana umerene i teške ćelijske atipije (CIN II I CIN III, odnosno H-SIL) i veoma ranog stadijuma karcinoma grlića (stadijum 0 ili IA1).
Kako se radi konizacija?
Konizacija je hirurška procedura, vrsta biopsije pri kojoj se uzima uzorak tkiva grlića materice u obliku konusa, u cilju dijagnostike i lečenja cervikalne displazije (abnormalne ćelije) i ranog cervikalnog karcinoma. Uglavnom se taj deo tkiva pravi tako da zahvati unutrašnji dublji i spoljašnji deo grlića, odnosno endo i ektocerviks. Uvek nakon ovoga treba uraditi i kiretažu cervikalnog kanala da bi se dobile ćelije iznad konusa koje nisu zahvaćene biopsijom. Uzeto tkivo se nakon intervencije šalje na histopatološki pregled i analizira pod mikroskopom, te se određuje tip i gradus ćelija, kao i intaktnost resekcionih ivica. Ukoliko su intaktne, odnosno ne postoji invazija krvnih i limfnih sudova, onda konizacija predstavlja i terapiju.
Ukoliko se radi o mlađoj ženi, koja nije imala trudnoću, kako bi se u najvećoj meri očuvao grlić uzorak koji se uzima na ovaj način je širi i plići. Dok je kod žena koje su iznele trudnoću, ili kod starjih žena uzorak dublji. Ipak, kakav će uzorak biti uzet zavisi i od sumnje lekara o kakvoj se promeni radi.
Imajući u vidu da je ova intervencija opsežnija a samim tim i bolnija ona se radi po pravilu u opštoj anesteziji.
Uobičajeno je da nedelju dana nakon konizacije imate vaginalno krvarenje, tokom sledeće 3 nedelje moguće je tačkasto vaginalno krvarenje ili krvav ili braonkast vaginalni sekret. Prva kontrola se zakazuje osam nedelja nakon intervencije. Histološki nalaz se čeka oko 7 dana i na osnovu njega se donosi zaključak da li je terapija definitivna ili je potrebno dodatno lečenje.